From: Emre Kadıoğlu (emrek@gawab.com)
Date: Sat 12 Feb 2005 - 15:39:09 EET
Ozer Tayiz wrote:
> Merhabalar,
>
> Eğer bugünkü telif hakkı yasalarından, eser sahibinin, temel telif
> haklarıyla korunması ise, bu gerekli ve önemlidir, buna katılıyorum.
>
> Ancak, bugün öyle bazı telif ve patent yasaları var ki, evet, bunların
> yarın öbürgün tamamen ortadan kalkmasının çok daha iyi olacağını
> düşünüyorum...
>
> Örneğin, Amerika'daki yazılım dahil, sınırsız patentlenebilirlik
> yasaları. Yine örneğin, "DMCA" gibi DRM yasaları. Bunlar, kendi satın
> aldığınız müzik/film cd-dvd'sini kendi bilgisayarınızda
> kopyalayabilmenize yarayabilecek yazılım/donanım üretmenizi bile
> yasaklıyor. Yani, eser sahibinin haklarını dengeleyen, eseri -veya
> kopyasını- satın alan kişinin adil kullanım haklarını (fair use
> rights) hiçe sayan, ortadan kaldıran yasalar var. Ben bugün CD'sini
> aldığım müziğin, bilgisayarımda yedeğini alabiliyorum, MP3'e çevirip
> yanımda taşıyıp dinleyebiliyorum, kendi kullanımım için, kendi
> seçtiğim şarkılardan, derleme bir CD basabiliyorum, orjinallerini
> satın almış olmam, ve başkalarına satmamam veya bedava sunmamam kaydıyla.
Bakın orjinallerini satmak aslında kişinin bir mülkiyet hakkıdır. Siz
arabanızı satabiliyorsunuz. Araba bir bilgi eseri değil mi?
Araba yapılırken insanlar ar-ge çalışmaları yapmıyorlar mı? orda bir ton
beyin adamı yok mu? Bu durumda arabayı satabiliyorken cd yi neden
satamıyorsunuz?
Ayrıyetten Bir sanatçının para kazanması gereken "asıl şeyin" bize
cd satışları olarak sunulduğu bir ortamda yaşıyoruz. Bir sanatçı
oturuyor besteler yapıyor (gerçi artık onu yapanda az, genelde biri
besteyi yapıyor fiziği güzel olan soyunabilecek olan birisi de çıkıp
söylüyor) ondan sonra onları cd ye kaydediyor. Sonra o cdler kopyalanıp
satılıyor. Sanatçı da arkasına yaslanıp oturuyor. "Öyle değil, çok emek
geçiyor" demeyin bende işin içindeyim. Sırf zevk için kayıt yaparım öyle
zor emek harcanan bir iş değil. Bir müzisyenin para kazanması gereken
yer konserler, barlar, gece klüpleri. Çünkü orda bir ciddi bir emek söz
konusu ve kişinin hizmet etmesi durumu var. Aslında cdler kasetler vs vs
sanatçının kendini tanıtması ve insanları konserlerine çekebilmesi için
gerekli. Fakat cd satışı çok karlı ve az emek harcandığı için bize
böyle sunuluyor. Burada da bir adaletsizlik söz konusu; Ressamlar ve
heykeltraşların günahı ne? eserlerinin kopyalarının para etmemesi mi
acaba? Siz bir müzisyenin bir şarkısını arkadaşınıza kopyalayıp
verdiğiniz zaman o müzisyen ne kaybediyor? Aslında hiç birşey
kaybetmiyor. Fakat siz bir müzisyenin bir bestesini alıp onun ismini
vermeden iznini almadan çıkıp kendinizin gibi gösterip bir yerde
söyleyip para kazanırsanız bu durumda o müzisyenin emeğini ve eserini
çalmış oluyorsunuz.
Burada anlaşılmayan durum insanlar bilgisayarlarına mp3 indirip onu
dinledikleri zaman eser sahibi bir şey kaybetmiyor. Sadece "dayatılan
düzene" göre kazanması gerektiğini düşündüğü parayı kazanamıyor.
Bu konuda ciddi bir adaletsizlik söz konusu gerçekten. Bir mimarın,
bir makina mühendisinin, bir heykeltraşın suçu eserlerinin kolay
kopyalanamıyor olması mı?
Bir diğer konuda kütüphanelerin durumu. Bir yazar eserini satın alan
birinin kitabını başka bir insana vermesine izin vermiyor hatta ikinci
elinin satılmasına da izin vermiyor. Bu durumda halkın yararlanması
için açılan kütüphanelerin çoğunun kapatılması gerekiyor.
Baya uzun bir mail oldu. Sözün özü hakların, kesin ve net bir çizgi ile
adalet, hakkaniyet ve eşitlik çerçevesinde belirlenmesi gerektiğini
düşünüyorum. Bu arada okuyanınız var mı bilmiyorum AB ülkelerinde kabul
edilen Avrupa anayasası ile bu bahsettiğimiz şeyler geçersiz kalıyor.
Çünkü Avrupa anayasası tamamen "birey haklarına" dayanıyor.
İyi çalışmalar,
> İleride, yalnızca bir bilgisayarda/cd çalarda dinlenebilecek, yalnızca
> 3 kere dinlenebilecek, ve son kullanıcının hiçbir şekilde
> yedeklemesinin, başka ortama aktarmasının mümkün olmadığı, bunu
> yapabilen program ve donanımların yasadışı ilan edildiği bir hale
> doğru gidiyoruz. Bakınız DeCSS vakası... Bakınız Palladium projesi,
> Windows 2003'deki DRM uygulamaları, vs...
>
> İyi çalışmalar,
>
> Özer Tayiz.
>
> Emre Kadıoğlu wrote:
>
>> Nilgün Hanım,
>>
>> Sanırım kendimi iyi anlatamamışım. ...
>> Benim tek derdim bazı yasaların diğerleriyle çelişerek çıkar amaçlı
>> bir şekilde kullanılması. Yani telif hakkı yasasını arkasına alarak
>> insanların en temel hakkı olan mülkiyet hakkının kısıtlanmasından
>> bahsediyorum. Benim rahatsız olduğum nokta, bu yasadaki açıklıkları
>> kullanarak başka insanların haklarının yenmesi.
>>
>> Yazının sonunda kastettiğim durum telif hakkı yasalarındaki bu
>> çelişkinin çocuklar tarafından daha rahat anlaşılabildiğiydi.
>> En basitinden arkadaşlarıyla oyuncaklarını paylaşıp ,birbirlerine
>> verip oynayabilirlerken, bilgisayarlarındaki programları ve oyunları
>> birbirlerin vermelerinin suç olduğunu duyunca durumu anlıyorlar.
>> Nilgün Belma Bugüner wrote:
>>
>>> Selam,
>>>
>>> İletinizin sonlarına doğru, telif hakkı yasasından şikayet
>>> ediyorsunuz ama
>>> GNU lisansları telif hakları yasalarının eser sahibine tanıdığı haklara
>>> göre oluşturulmuştur. Telif hakkı yasaları eser sahibinin eseri
>>> üzerinde
>>> nasıl tasarrufta bulunabileceğine karışmaz. Eser sahibi eserini halka
>>> açmak istiyorsa, açabilir.
>>> Sanırım copyleft'i yanlış değerlendiriyorsunuz.
>>> Copyright telif hakkı ise, copyleft için telif müsaadeli denebilir,
>>> ama telifsiz denemez. (leave sözcüğü müsade, izin anlamına da gelir;
>>> bu durumda left, müsaadeli olarak çevrilebilir.)
>>> Bu açıdan bakınca izni verecek biri lazım, o da normal olarak
>>> telif hakkı sahibidir.
>>>
>>> Haklar konusunda bir belirsizliğin olmasının daha iyi olacağı
>>> kanaatinde değilim. Özgürlük denen şey bir diğerinin özgürlüğünün
>>> bittiği yerde başlar. Sınırsız özgürlük yoktur.
>>>
>>>
>>> Esen kalın,
>>> Nilgün
>>
>>
>
>------------------------------------------------------------------------
>
>_______________________________________________
>Linux-sohbet mailing list
>Linux-sohbet@liste.linux.org.tr
>http://liste.linux.org.tr/mailman/listinfo/linux-sohbet
>
>
_______________________________________________
Linux-sohbet mailing list
Linux-sohbet@liste.linux.org.tr
http://liste.linux.org.tr/mailman/listinfo/linux-sohbet