From: Ozer Tayiz (info@teknobilge.com)
Date: Wed 04 May 2005 - 13:13:43 EEST
Merhaba,
Bitkeeper olayından bağımsız olarak, iki şeyi birbirinden ayırmak lazım.
Bitkeeper, telif hakları yasası çerçevesinde korunan eserinin hangi
koşullarda kullanılabileceğini gönderdiğin lisansda belirtmiş. Sonra da
o lisans delindi diye verdiği izni geri almış.
Olay hakkında ben yorum yapmıyorum. Öncesini bilmem. Ama sanırım, açık
kaynak camiasının kendi en önemli projesi olan çekirdek geliştirmek için
kendi araçlarını da açık kaynak geliştirmesi, herkesin anlaştığı ideal
durum.
Öte yandan, yazının sonunda MS'la ilişkin verdiğin, "MS OpenOffice'i
dava edebilir" şeklindeki bilgi ve makaleler, telif hakkı dışında,
patent yasalarına dayanan hak iddası davalarına ilişkin şeyler. Bu da,
tıpkı SCO'nun meşhur davası gibi, ortada delili olmayan, aba altında
sopa gösterip korkuyla tehditle caydırmaya çalışan, Avrupa Birliği dahil
birçok ülkede henüz yasal altyapısı da olmayan, yazılımların
patentlenebilmesine ilişkin tartışmaya giriyor.
Hele ki "yazılım dünyasında güç dengeleri değişiyor" demekle ne demek
istediğini hiç anlamadım. Güç dengesi dediğin şey, kıt kaynakların söz
konusu olduğu durumlarda, baskı, şiddet, ve her türlü hile-kandırma
kullanılarak oluşan hiyerarşik yapıdır. Mesela, dünyanın petrol ve
enerji kaynakları ile ilgili böyle bir güç dengesinden bahsedilebilir.
Ama yazılım sınırlı, kıt bir kaynak değil ki, güç dengesi olsun.
Yazdıkça, piyasada daha çok yazılım olur. Daha iyi pazarlandıkça,
yazılımlar daha çok satılır, gelir getirir. "Üretilebilecek ve
satılabilecek maksimum yazılım şu kadardır, sonra biter." denemez hiçbir
zaman. Buradaki kıt kaynak ne, güç dengesi ne, güçlü kim, zayıf kim,
açıklar mısın?
Yazılım, adı üstünde, yazılan bir eserdir. Yani, tıpkı kitap yazmak
gibi. Biri gider "fakir genç erkek zengin kızı etkileyici bir şekilde
dans ederek tavlar" fikrini patentlerse, birçok kitap bu fikri
kullanamaz hale gelir, ve birçok aşk romanı (ve filmi) bağımsız olarak
yazılamaz hale gelir (aynı tema Kirli Dans (Dirty Dancing) de de,
Titanik'de de var...), ve giderek her tür bilgi ürünü tekelleşir.
MS gibi bilgi tekeli olmaya çalışan firmalar, patent mafyası [1] da
dahil olmak üzere, bu yasaları desteklemektedir, ve bu yasalar gerçekten
dünya çapında geçerli olduğu taktirde, bilgi temelli tüm ürünlerin
yaratılması, paylaşılması, dağıtılması tekelleşecektir ve ortada açık
kaynak gibi bir şey, en azından yasal olarak, kalmayacaktır. Aynı
zamanda küçük yazılım firmaları da , ortadan kalkacaktır.
Bu bağlamda, patent meseleleri ile, telif meselelerini birbirinden ayrı
tutmak ihtiyacına dikkat çekmek için bu epostayı atıyorum. Yazılım
patentlenebilirse, her şey patentlenebilir. Çünkü yazılım dediğiniz şey,
bilgisayarın anlayacağı belirli dillerde yazılmış yönergelerden başka
bir şey değildir. Yazılım patentlenirse, pekala yazılımla birlikte,
algoritmalar, iş yapma şekilleri de patentlenebilir. Mesela Mc
Donalds'da "Büyük seçim ister misiniz?" diye sormak standart uygulama
olduğu için "satışları arttırmak için, satış anında biraz daha pahalı
bir ürünün veya başka bir ürünün satışı için müşteriye seçenek sunularak
satışların arttırılması" nı patentlerse, dünya çapında hiçkimse, satış
anında bir artsatış yapamaz. Halbuki bu, en az 100 yıldır, başarı ile
uygulanan bir yöntemdir...
McDonalds'ın (veya Amazon'un) kendi sistemini "ticari sır" "telif hakkı"
olarak koruması ile, bu tür fikir ve yöntemlerin, bir yazılımla
yapıldığında patentlenebilir olması birbirinden dünya kadar farklı
durumlardır.
[1] Patent mafyası terimi, aşağıdaki kaynaktan alınmış, ve orada
belirtilen anlamda kullanılmıştır:
http://www.nosoftwarepatents.com/en/m/basics/mafia.html
İyi çalışmalar,
Özer Tayiz.
Murat Koç wrote:
>>Merhaba,
>>
>>
>>
>
>Merhaba,
>
>Aşağıda karmakarışık yazdım ama sanırım anlaşılır. İş öyle bir noktaya geliyor
>ki yasal olsun veya olmasın reverse-engineering ile yapılan çalışmalar
>karşısında karşı taraf tepki vermediği sürece süper ama tepki verip bitkeeper
>gibi kapatınca kötü adam mı oluyorlar sorusu ortaya çıkıyor.
>
>bitkeeper sonuçta opensource bir projeye ve en önemli projeye kernela destek
>veriyordu ve bunun sayesinde çok önemli gelişmeler yaşandı kernel tarafında.
>Biri çıkıp bunu bozana dek. Şimdi ne olacak göreceğiz.
>
>
>
>>Saniyorum durum o sekilde degil. Andrew Tridgell'in Bitkeeper'in kendi
>>istemcisini herhangi bir bicimde kullanmamis durumda. Sadece akan veri
>>uzerinde calisma yaparak buna ulasti ve zaten o nedenle Bitkeeper lisansini
>>da ihlal etmiyor. Bitmover'i cildirtan da, surekli bastan anlastiklari
>>sartlari degistirmelerine ragmen kendi lisanslarinin bu iste ise yaramamis
>>olmasi.
>>
>>
>
>Olay öyle değil. Bitkeeper lisansına bakalım.
>
>-----------------------------------------------------------------------------------------------
>4. Restrictions.
>
> You may not yourself and may not permit or enable anyone to: (i) modify or
> translate the Software; (ii) reverse engineer, translate, port, clone, decom-
> pile, or disassemble the Software or otherwise reduce the Software to a form
> understandable by humans, except to the extent this restriction is expressly
> prohibited by applicable law notwithstanding this limitation; (iii) rent,
> lease, loan, or resell the Software; (iv) modify or create derivative works
> based on the Software; (v) merge the Software with another product; (vi) sep-
> arate the Software into its component parts; (vii) copy the Software, except
> (A) as expressly provided herein and (B) as reasonably necessary for back up
> and recovery purposes; or (viii) remove or obscure any proprietary rights
> notices, labels, copyrights, trademarks, servicemarks, confidentiality
> notices and/or restricted rights notices on or in the Software.
>-----------------------------------------------------------------------------------------------
>
>adam ne diyor reverse engineering yasak anlaşılabilir forma indirgenmesi
>yasak. Larry başta ne dedi ben bunu size veriyorum ama reverse-engineering
>yapmayın.
>
>Diyorsun ki Tridge kullanmadı BK ı ama protocolu analiz etti protocolu analiz
>etmesi için kullanan birilerinin olduğu bir ortamda ve onların izinleri ile
>yapması gerekiyordu dolayısı ile kullandıranlar ilk cümle itibarı ile lisansı
>delmiş oluyorlar.
>
>Ortada Tridge yapmış veya ona bunu yapması için destek olmuş birileri var ve
>bunun yapılabilmesi için lisans deliniyor. Başka yolu yok bunun.
>
>Larry i sevmem (zaten tanımam :) Linux un bitkeeper kullanmasına karşıyım ki
>ben de kullanmadım. Destekliyor filan değilim ama olaya tarafsız gözle bakmak
>gerekir.
>
>Bunların hiçbiri Larry nin lisansı delindiği için yazılımını geri çekmesi ve
>destek vermemesini haksız GOSTERMEZ.
>
>İstediğini yapabilir ve biz bunun için onu suçlayamayız.
>
>
>
>>Sahipli yazilimlar ile ortak calisabilmek icin benzer bir sey ilk defa
>>yapilmiyor. Andrew Tridgell Samba'nin Windows aglari ile iletisim
>>kurabilmesi icin benzer bir calisma yapmisti. OpenOffice Word
>>dokumanlarini, Excel tablolarini, PowerPoint sunumlarini acarken
>>Microsoft'un bayildigini sanmiyorsunuz herhalde. Bitkeeper olayindaki tek
>>
>>
>
>SMB ve CIFS birer protocol zaten ve microsoft bunları hali hazırda açıp ietf e
>filan vermişti.
>
>http://msdn.microsoft.com/library/default.asp?url=/library/en-us/fileio/fs/microsoft_smb_protocol_and_cifs_protocol_overview.asp
>http://www.microsoft.com/downloads/details.aspx?FamilyId=C4ADB584-7FF0-4ACF-BD91-5F7708ADB23C&displaylang=en
>
>Bu ise samba nın nasıl yazıldığı:
>
>http://samba.org/ftp/tridge/misc/french_cafe.txt
>
>temel olarak protokol analizi ve doğal olarak reverse-engineering.
>
>Şimdi gelelim esas noktaya anlaşıldığı kadarı ile Microsoft istediği zaman
>Openoffice e karşı atağa geçebilir.
>
>Ki Sun ve Microsoft arasında yapılan anlaşmanın OpenOffice i kapsamaması da
>bunun bir belirtisi. Staroffice bu anlaşmaya göre korunaklı iken OpenOffice
>ın hiçbir korunağı yok.
>
>Bu Microsoftun bir taktiği sonuçta ama adamların canı isterse davayı şak diye
>açabilir.
>
>Yarın bir gün Microsoft yeter artık deyip OpenOffice dava açtığı zaman da
>yaşasın özgür yazılım diye ne yapacağız.
>
>
>http://seattlepi.nwsource.com/business/190801_openoffice15.html
>http://www.microsoft-watch.com/article2/0,1995,1646481,00.asp
>
>------------------------------------------------------------------------------------------------
>"That said," DiDio continued, "I do not believe Microsoft is currently
>constructing a strategy or scenario in the near or intermediate terms to
>quash OpenSource via litigation.
>
>So while it's undeniably possible that Microsoft could sue OpenOffice users,
>^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
>the probability is low — at least for the next two years."
>^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
>
>Currently, OpenOffice has barely made a dent in Microsoft's massive market
>share for desktop office suties. However, "if OpenOffice mounts a serious
>challenge to Office three, four or five years down the road and we see Office
>experiencing market erosion similar to that of NetWare against Windows NT,
>then Microsoft would fiercely defend its turf," she predicted.
>------------------------------------------------------------------------------------------------
>
>Bu ve benzeri riskler çeşitli projeler için sonuçta ama bunların hiçbiri "Aha
>Özgür Yazılımın Gücü" şeklinde tepkiler göstermemizi sağlamaz.
>
>Bu kadar fanatik olmanın bir faydası yok kimseye.
>
>Şuna dikkat etmek gerekiyor ki son 1-2 yıldır Linux cephesinde ticari dengeler
>değişiyor ve buna karşı hazırlıklı olmak gerekmekte.
>
>
_______________________________________________
Linux-sohbet mailing list
Linux-sohbet@liste.linux.org.tr
http://liste.linux.org.tr/mailman/listinfo/linux-sohbet