From: cagri coltekin (cagri@xs4all.nl)
Date: Fri 11 Jul 2003 - 16:38:11 EEST
Merhabalar,
[ Birkac listeyi bir suredir liseyi izlemeye calisiyorum, ama
sanirim bir linux@*.tr listesine yazmayali belki bir 10 yil
oluyor ;) surc-i lisan edersem affola. ]
Karsi cikilan davranisin/dusuncenin yanlisligina katiliyorum, ama
birkac noktada yorum yapmadan edemeyecegim.
Bastan, yanlis anlasilmamak icin: Kapali program paketlerini
kirmanin, "yasa disi" isler yapmanin dogru oldugunu idda
etmiyorum. Eger yasalari ya da kurallari dogru bulmuyorsaniz,
yapilmasi gereken uymamak degil, degistirmeye calismaktir.
Etik oldukca goreceli birsey, bu nedenle asagidakiler konusunda
herkesle ayni fikirde olmak mukun degil. Ama izlenimim o ki, acik
kod gelistiricisi, kullanicisi, destekcisi bircok insanla
asagidaki yazdiklarim konusunda yakin fikirdeyiz.
"intellectual property" her duydugumda tuylerimi diken diken eden
bir terimdir. Bence "intellect"i "property" olarak gormek, ciddi
bir etik sorun. Bilgi'nin ticaretini yapmanin, yuzyillardir
uygarligin gelistirdigi bilginin uzerine koydugunuz bir gidimi
ilerlemeyi buyuk birsey sayip hemen ustunden rant kapmayi
hedeflemenin oldukca dogal oldugu (hatta tersini dusunmenin abes
bulundugu) bu dunya duzeninde cok az kisi tarafindan
anlasilabilecegimin farkindayim. Ancak, acik kaynak kodlu yazilim
gelistirmenin, acik protokoller kullanmanin altindaki temel
fikirlerden biri de bu. Bu isin ucu, patentlere, yazilim ya da
muzik/kitap kopyalama haklarina vb. giden ucu acik, politik bir
konu.
Varmak istedigim, buyuk etik yanlis, insanlarin arkadaslairndan
bir programi kopyalamalari degil. Yillarin toplumsal birikimi
olmadan edinilmesi olanaksiz olan, topluma yararli bilginin
sadece rant kaygisiyla ozel tutulmasi; ozgurce program yazmak
icin lisans korumasina gerek duyuyor olmamiz; insanlara bir
programi kullanmak icin (para kismi bir tarafa) bir suru abuk
subuk kuralin kabul ettirilmesi daha buyuk yanlislar.
Bunlari degistirmek mi? Zor, uzun soluklu seyler. Gunun birinde
degisir mi bilmiyorum, ama ozgur yazilim akimi dogru yolda bir
gidis.
Yapilmasi gereken, dogal olarak yazilim kirmak degil. Gerekiyorsa
biraz konforlarinizdan vaz gecip ozgur alternatifini kullanmak,
gelistirilmesine katkida bulunmak.
Bircok ozgur yazilim (orn. Linux cekirdegi), kapali kutu
alternatiflerine gore kendini kanitlamis, daha kullanilir
durumda. Ancak, ozgur yazilim kullanmayi secmek bircok insan ya
da kurum icin sadece "daha kullanlir" olmasindan dolayi alinan
bir karar degildir. Ayni zamanda farkli nedenlerle alinmis
"politik" tavirdir da.
Birkac da satir arasi not:
On Fri, Jul 11, 2003 at 03:15:19PM +0300, Serdar KOYLU wrote:
> Eger 3D Studio kullanacaksaniz, onu kurmaniz lazim. Kurmak icin EULA'sini
> kabul etmis olmak ve lisans ucretini yatirmis olmak gerekiyor. Sizinkiler
> gibi bir bakayim, bir deneyeyim gibi yaklasimlar icin bazi firmalar trial ve
> demo surumlerini cikarirlar. Onlari kullanmalisiniz. Aksi acik ve secik
> olarak emege, bilgiye ve "intellectual property" ye tecavuzdur. Buda diger
> tecavuzlerden farksiz, hem onur kirici hemde kanunsuz bir durumdur. Simdi,
Bu durum icin "tezavuz" oldukca goreceli bir kavram (ahlak/etik)
uzerine kurulu oldukca agir bir ifade bence. Temelde bu durumda
benim ahlaka aykiri bulabilecegim tek sorun, vermis oldugunuz bir
sozu tutmuyor olmaniz.
Yasalarin herzaman ahlakla ortusmedigini, hatta yasalarin da bazi
durumlarda ahlak disi olabilecegini unutmamak gerek.
> Kisacasi, lisans kavrami oncelikle onemli bir kavramdir. Pek cok buyuk yazilim
> ureticisi urunlerinin ogrenmek isteyen ogrenci ve ogretmek isteyen egitim
> kurumlari/egitimcilere kolaylik saglarlar. Mesela MS Office 400 $
> civairndayken, akademik versiyonu 100 $ civarindadir.
Onemli degil ama, soylemeden gecemeyecegim, bu MS'in sahip oldugu
tekeli korumak icin oldukca guzel bir taktigi. Burda lisansin
onemini, gerekliligini ya da guzelligini goremiyorum.
Sevgi, Saygi, Linux...
-- cagri linux-sohbet listesinden cikmak ve tum listeci islemleri icin http://liste.linux.org.tr/ adresini kullanabilirisniz. Bu listeden cikmak icin <a href="mailto:linux-sohbet-request?Subject=unsubscribe"> tiklayiniz </a>