From: Baris Metin (baris@gelecek.com.tr)
Date: Tue 02 Jul 2002 - 09:49:59 EEST
Selamlar,
Bu mektuba cok sevindim. Boyle meydani bos bulup da konusmak hic
sevdigim bir durum degildir. Allah'tan metni savunan birileri cikti da
bir iki soru sorma olanagi bulacagiz. Daha sonra da asagidakilere cevap
verelim. Biraz uzun olacak simdiden ozur dilerim...
Oncelikle belirmek istiyorum, burada tartismalara katilirken genellikle
tam isimlerimizi kullaniyoruz. Kiminle konustugumuzu bilmemiz acisindan
bize yardimci oluyor. Siz de isminizi bahsederseniz seviniriz.
Simdi metin ile ilgili sorularima, goruslerime geceyim :
1. Hemen sizin ile ayni nick'i tasiyan (soyu soranin siz olma ihtimaline
karsi) bir dinleyicinin sorusu ile baslayayim:
Denmis ki "Türkiye'de Linux Gorkem CETIN ya da Mutsafa AKGUL'e patentli midir?
Binlerce kisinin Türkcelestirdigi seyleri ben yaptim diyerek üzerine
almak, hangi aklin isidir?"
Kim binlerce kisinin emegine ben yaptim diye sahipleniyor? KDE, Gnome,
vs. ceviri gruplarindan bahsediyorsaniz herbirinin uyeleri gonullu
olarak calisiyor. Kimse sirtlarinda kamci ile veya seker vererip de
kandirarak insanlari calistirmiyor. Sonuc olarak da kendi urettiklerini
kullaniyorlar. Geri donusunun kendilerine daha onemlisi ulkelerine
olacagini biliyorlar. Sonra Gelecek Linux bu cevirileri kullanmiyormu
diyeceksiniz. Pek tabi ki kullaniyor. Neden kullanmasin? Herkes
de biliyor Gelecek Linux'un de RedHat'in da Suse'nin de bu cevirileri
kullanacagini.
Serbest yazilimda isler boyle yurur. Ortak uretip ortak tuketirsiniz.
Ama urettiklerinizi nasil urettiginizi de paylasirsiniz ki
*digerleri de uretebilsin*. Dikkat edin, burasi cok onemli! Digerlerinin
de sizin teknolojiniz ile uretmelerine olanak taniyorsunuz. 3. Dunya
ulkelerinin uretmemesi, bagimli olmasi kimin hosuna gider ???
2. Ayni soruya Hakki Bey'in cevabindan "Acik sistem diye millete bir sey
yutturdular; eger acik sistemde acik bir sey varsa, gösterin de ben de
göreyim.."
Bir arkadasin daha once yazdigi gibi. Neresi kapali ? Acik sistemin
hertarafi aciktir. GPL lisansi ile dagitilan tum yazilimlar kaynak
kodlari ile dagitilir. Normal olarak kaynak kod yeterlidir. Programci
adam kaynak kodu okuyup altindaki teknolojiyi anlayabilir. Ama bu
serbest yazilimcilar yetmez deyip herbiri icin kitaplara sigmayacak
dokumanlar yazip orasini burasini iyice detaylandirirlar. Iyice *acik*
olsun herkes anlasin, uretebilsin diye.
Bana kapali olan biryerini gosterebilir misiniz ?
3. Yine ayni soruya cevaptan "Acik sistem, sadece bizim üc kagitci
patronlarin isletim sistemine para ödememek icin sarildiklari bir
yilandir."
Ben Turkiye'de yasiyorum. Yurt disinda patronlar neye para verir, neyi
nicin tutarlar; haberlerden, yayinlanan istatistiklerden, ve orada
yasayan tanidiklardan ogrenebiliyorum yalnizca. Ama Turkiye'de kim neyi
nicin seciyor biliyorum. Metinde uc kagitci patron olarak
nitelendirilenlerin pek cogu ile konusmuslugum var. Burada insanlar
genellikle ya diger sistemler kendilerine yetmedigi icin, esnek bir
ortamda kendilerine ozel cozumler uretilebilmesi icin; ya da denildigi
gibi yazilim giderlerinden kismak icin acik kaynak kodu tercih
ediyorlar.
Her iki durumda da yerden goge kadar haklilar. Ilk durumdan bahsetmeye
gerek yok. Acik kaynak kodun teknolojik avantajlari tartisilmaz.
Tartismak isterseniz ayrica tartisiriz... Ikinci durumda ise patron
cebini dusunuyor. Bu arada belki bilmeden belki de bilincli olarak
ulkesini dusunuyor. Kendi cebinden cikacak para sonucta ulkesinden
cikacak para. Ondan sonra o parayi geri alacagim diye ulkesinin yilda
kac turist toplarim acaba diye hesap yapacagi *acik*.
4. Yine ayni soruya cevaptan "Acik olan yerleriyle de siz bir sey
yapamazsiniz."
Nasil birsey yapamam. Bu durumda sanirim yalnizca yeteneklerimiz
kucumseniyor. Ama yalnis! Bugun ulkemde dev sirketlerin yaninda kucuk
sayilabilecek sirketler kendileri icin kodunda duzenlenme yapilan bir
Apache uzerinde calisabiliyorlarsa herkes zaten *tamami acik olan* bu
sistemin heryeri ile birseyler yapabilir. Sizde yapabilirsiniz.
Gecenlerde bir proje baslamisti, Enver Altin iptables'in kodunu nasil
projenin ihtiyaclari dogrultusunda degistirip kullanabilecegini
dusunuyordu. Ben Gelecek Linux icin Red Carpet'in kodunda biraz oynama
mi yapsam yoksa apt-rpm ile mi ugrassam diye dusunuyorum. Ornekler o
kadar cok ki. Yani herkes birseyler yapabiliyor...
5. Yine ayni sorudan "Acik sistem diye yeri gögü birbirine katanlardan
bir tek KATKI görmedim linux kernel'ina.. Neyi türkcelestirmisler?
Kitaplik dosyalari disinda??! Config dosyalari disinda.."
Serbest yazilimin dogasinda var bu. Cekirdek gelistirecek kadar bilgisi
olmayan da baska bir kosesinden tutup calismayi goturebiliyor. Boyle
ozverili calismayi hazmedemeyenler ise "bunlar cekirdege ne yaptilar ki
konusuyorlar" diyorlar.
Konusmak icin benim cekirdek kodunda gelistirme yapmama gerek yok. Hatta
ceviri yapmama da gerek yok. Herkes konusabilir. Yazilim "Genel Kamu
Lisansi" ile dagitiliyor. Yani bana veriliyor. Uzerinde istedigim gibi
konusma hakkini veriyor bana. Ben de uzerinde elestirilerimi,
begenilerimi bildiriyorum, yazilim cok daha iyi oluyor. Daha sonra da
bas bas bagiriyorum. Serbest yazilimin susu guzel busu guzel diye. Yine
bu kullanici desteginden korkanlar "Bunlar birsey yapmadi, kessinler
seslerini" derler...
Ama yine de merak ediyorsaniz gidin bakin cekirdek listesine kac kisi
fikir veriyor kod uzerine, kac tane yama giriyor cekirdege. Ama
Turkiye'den yok diyeceksiniz. O da olur, hatta var bile derim. Murat Koc
unoffical olarak Nvidia suruculerini 2.5 cekirdege tasimis mesela ilerde
Linus'un kabul ettigi yamalarini da goruruz, baskalarini da goruruz.
6. Ayni sorudan uretilebilecek bir dolu daha soru var ama diyerleri
icin de bir kac sey sormak istiyorum. Baska bir soruya cevaptan "Bir
kere Türkiye'de Linux orani dünyadaki bir cok ülkeden yüksek."
Hangi istatistiki bilgiye dayanarak yukaridaki fikir beyan edilmis ?
Gecenlerde yayinlanan bir arastirma vardi Turkiye'de internet uzerinde
OS ve web sunucu kullanimi ile ilgili, adres hatirlayamadim. Netcraft'in
raporlari var. Ben bunlara baktigim zaman Linux kullanim oraninin
ulkemde diger ulkelerden dusuk oldugunu uzulerek goruyorum. Bilincli
kullanici sayisi arttikca Turkiye'de de yeterli sayiya ulasacak acik
kaynak kod kullanimi.
7. Ayni cevaptan "Saniyorlar ki Linux bedavadir. Yani elin alemin dagitim
programini alip istedigin kadar server'a yükleyebilirsin. Bu kani yanlis
ama bu yanlisi ortaya cikartacak bir BSD de yok ortada.."
Aynen oyledir. Elin dagitimini alip istedigin kadar server'a
yukeleyebilirsin. Kimse kapina dayanip nerde lisansin demez. Burasini
Hakki Bey'de biliyordur eminim. Ama soylenmeyen bir gercek var ki kaynak
kodu ile dagitilan bu yazilimlar sizin gelistirmenize de olanak tanir ki
bu da sizi hic bir yere baglanmaya zorlamaz. Belki siz programci
degilsinizdir, ama ulkenizde birileri gelistirir dagitir. Paraniz
ulkenizde kalir. Cocugunuzun okul harcligini yurt disina ayaginizla
goturmek zorunda kalmazsiniz.
8. Serbest yazilim ile dogrudan ilgili degil ama sormadan edemeyecegim.
Bir soruya cevaben denmis ki "Türkiye disinda is bulur da giderse helal
olsun, gitsin.. Gidebilen gitsin. Türkiye ne olacak? o zaman, Türkiye
batmaz mi? Batmaz. Bir kac kisinin kisisel gelecegini kurtarmasi
amaciyla yurt disina gitmesinin ülkeye bir zarari olamaz."
Bu mantigi destekliyorsaniz biraz aciklarmisiniz? 3-5 kisinin yurt
disina gitmesi sorun yaratmaz gibi bir mantik nasil aciklanabilir? Beyin
gocunden bahsediyorsunuz. Yetismis, nitelikli insanlardan. Topu topu kac
tane var ki zaten?
Bazi gol cevrelerinde gorursunuz "gole tas atmayin" tarzinda uyarilar.
Benim gole bir tas atmam ile gol dolmayacaktir ama her yanindan gecen
bir tas atarsa bir sure sonra o gol dolar...
Sorular uzar da uzar, sormak istediklerimin 10'da birini soramadim fakat
bir mektuba bukadari sigiyor. Biraz da sizin yazdiklariniza bakalim.
Asagida yine kisisel dusuncelerimi belirtmek isterim.
> > Azicik gözyasi, biraz "haydi gencler ileri" dersin, biraz da popülizm
> > verirsin. Gencleri pesinde sürükleyen süper bir yazar olursun. Anlamadigin
> > konularda da nabza göre serbet dayar, aradan siyrilirsin. Bir ay
> > İnternet'i gezer, biraz Linux, biraz UNIX yazip okurlarin gözünde
> > yüksekten ucarsin. Sonra yine MS borazanciligina devam. Ne de olsa
> > zengin Türkiye'nin Microsoft'a verecek parasi bol!
>
> Ha MS borozanciligi, ha Linux borazanciligi? Aradaki fark, birinde bazi
> seyleri sizin icin yapan binlerce "saf" gencin olmasi, birinde ise,
> "saf" genclerin düzenli olarak maas alacagi bir sirket olmasi. İsin
Hayir efendim. Aradaki fark MS her yeni yazilimda beni kendine mecbur
eden bir sistemi uzerine para vererek kabullendirmesi. Digeri
ise "Al kardesim kullan, bu da kaynak kodu, hatta bunlar da dokumanlari
istersen kendin gelistir" diyor. Ama destek istersen bana da su kadar
para ver ki ben de kendimi gecindireyim diyor.
Birinde kaynak kod acik oldugu icin hersey ortada. Digerinde arka planda
neler karistirdigini bilmedigim kapali bir kutu. XP neden ben yerel
dosya sistemimde bir dosya arattigim zaman internet'e baglanmaya
calisiyor ???
> icine MS'i katmak kadar sacma birsey olamaz. Sonucta, Gelecek Lünüx'ü,
> Redhat'i, Mendirek'si, ya da kisaca "Hepsi" diyelim, bir kar amaci
> tasimiyor mu? E MS'de kar amaci tasiyor. Hepsi OS ve hepsi kar amaci
> tasiyor. O zaman bana Gelecek Linux ya da Gelecek Linux servisleri ile
> MS 2k ya da Ms'in "last tarball" programlari arasindaki farki gösterin.
Defalarca anlatmaya calistim ama bir daha deneyeyim. Linux (genel olarak
acik kaynak kod diyelim) kullaniciya altinda yatan teknolojiyi de
beraberinde veriyor. Esnek olmasi, guclu olmasi, guvenli olmasi vs.
bunlari bir kenara birakin bu teknolojiyi bana vermesi inanilmaz bir
sey. Cunku artik ben de o teknoloji ile *bagimsiz* olarak birseyler
uretebilecegim.
> Ek olarak, yazarlik konusunda ki atmalariniz yasiniza yakismayacak
> ölcüde. Hakki Öcal'in Linux, BSD, Windows, yok php si perl su, yok o su
> bu su hakkinda bircok yazisi, makalesi, kitapcigi, vesairesi var.
> Bunlarla bircok gencin Linux, windows, BSD, X programlama dili ile
> tanismasina vesile olmus bir kisiye, "Heee, biraz gaz verirsin, sonra
> siyrilsin" derseniz, bende size sorarim "Siz ne yaptiniz?". En azindan
> Hakki Öcal'in Türkiye'de para kazanacagi bir sirketi yok ki reklamini
> yapsin? Degil mi? MS'den para falan aldigi da görülmemis ki MS
> "borazanciligi" yapsin.
Siz ne yaptiniz? Bana sorulmus bir soru degil ama uzerime alindim,
Gorkem ile ayni dusunceleri paylastigim icim. Benden once davranip
dusuncelerini once belirtmis Gorkem Bey.
Buna kisisel olarak degil topluluk olarak cevap vermemiz gerekir
aslinda. Neler yaptik?
Dokumanlar, kitaplar yazdik. Paneller, konferanslar, seminerler ile
insanlari bilinclendirmeye calistik. Kendi yazilimlarimizi gelistirmeye
calistik acik kaynak kodlu olarak, usenmedik bunlari herkes rahat bir
sekilde gelistirsin diye belgelendirdik. Yuzlerce (kisisel olarak)
binlerce (topluluk olarak) kurulum, implementasyon, teknik destek
sagladik ozel ve kamu kurumlarina. Acik kaynak kodun arkasinda diger
kurumlar destek gorsunler diye dusunup firmalar kurduk, diger alanlarda
cebimizi istemedigimiz kadar dolduracagimiz teklifler almamiza ragmen.
Yani bazilarinin korkacagi seyler yapan bir topluluk olduk. Ama kendi
vatandasimin korkmasini gerektirecek bir durum yok. Biz ne yaparsak
yapalim hepimizin hayrina olacak zaten yaptiklarimiz.
Soylemek istedigim o kadar cok sey var ki... Ne yazikki hic biri bu
mektuplara sigmiyor. O yuzden ki yukarida saydiklarimi yapmaya devam
ediyoruz/edecegiz.
Bahsettiginiz gibi takim tutar gibi OS tutma durumumuz da yok. Bir taraf
tutma durumumuz var ise acik kaynak kodun tarafidir. Yeri geldiginde
Linux kullaniriz, yeri geldiginde *BSD, belki ilerde de Hurd kullaniriz,
belli olmaz. Ama acik kaynak kodun bu ulke ve kendimiz icin faydali
oldugunu anlayabildigimiz icin kullanmaya devam edecegiz. MS'in faydali
oldugunu dusunseydim onu da kullanirdim ama degil, olacaga da
benzemiyor. Pasport ile tum Dunya'yi index'lemek istesinden, XP'nin
dosya ararken internet'e bilgi yollamasindan, satis politikalarindan
gorebiliyorum ben bunu.
saygilar,
iyi calismalar.
-- Baris Metin Gelecek A.S.-- Attached file included as plaintext by Ecartis --
-----BEGIN PGP SIGNATURE----- Version: GnuPG v1.0.7 (GNU/Linux) Comment: Baris Metin - http://metin.org
iD8DBQE9IU0X9d0Ui5CybXkRAtYRAJ9Pnmc1Oyb/RSn62v1/zas8wkyKwQCfTOAv O9Dga/1q98oGI0h/tksB8gc= =LB76 -----END PGP SIGNATURE-----
----------------------------------------------------------------------- Liste üyeliğiniz ile ilgili her türlü işlem için http://liste.linux.org.tr adresindeki web arayüzünü kullanabilirsiniz. Listeden çıkmak için: 'linux-request@linux.org.tr' adresine, "Konu" kısmında "unsubscribe" yazan bir e-posta gönderiniz. -----------------------------------------------------------------------