From: Özgür ÖZASLAN (listeler@ins.itu.edu.tr)
Date: Mon 28 Jul 2003 - 15:01:24 EEST
Merhabalar,
Kaynak belirsiz.
Özgür ÖZASLAN
http://ozaslan.ifbim.itu.edu.tr
> ÖZGÜR YAZILIM HAREKETİ'nde Özgür Olan Kim?
>
> "Felsefe Yapan Bilgisayar Programcısı"
> Başlıktaki "yazılım" sözcüğüne bakarak bu yazının teknik, 'derin'
> bilgisayarcılar okusun diye yazılmış bir yazı olduğunu sanarsanız
> hata edersiniz! Bu yazı 20 yıl önce başlamış bir toplumsal hareketi-
> Özgür Yazılım Hareketini (ÖYH) sizlere tanıtmayı amaçlıyor.
> 1983 yılında ABD'nin ünlü teknik üniversitesi MIT'nin
> laboratuarlarında bilgisayar yazılımcısı olarak çalışan Richard
> Stallman Özgür Yazılım Hareketini başlattı. 1985 yılında yayınlanan
> GNU Manifestosu ile Özgür Yazılım Hareketi temel prensipleri
> oluşturulmuş ve bu prensipler çerçevesinde hareket edecek Özgür
> Yazılım Organizasyonu-Free Software Foundation (FSF) kurulmuştur.
> Richard Stallman tarafından geliştirilen GNU sistemi ile ve FSF
> örgütü ile yazılım-program tekellerine savaş bayrağı açıldı. GNU
> aslında anlamlı bir sözcük grubunun kısaltması sayılmaz. GNU'nun
> açılımı 'GNU's Not Unix' (GNU Unix değildir). GNU kısaltması Dönemim
> paralı,kaynak kodları kapalı işletim sistemlerinden olan UNIX işletim
> sistemine karşı bir tepki olarak ve 'söylendiğinde eğlenceli olduğu'
> için seçilmiş.
> "Özgür Yazılım" özgürlükleri korumaya yönelik bir akımın adıdır.
> İngilizce'deki ``free'' sözcüğünün çift anlamlı olmasından dolayı
> bazı yanlış anlamalar olmaktadır. Özgür yazılım ücretsiz (bedava)
> olmak zorunda değildir. ``Free software'' (Özgür Yazılım) denince
> ``free beer'' (bedava bira) değil ``free speech'' (ifade özgürlüğü)
> aklınıza gelmelidir.
> Özgür yazılımın temelinde kullanıcının bir yazılımı çalıştırma,
> kopyalama, dağıtma, inceleme, değiştirme ve geliştirme özgürlükleri
> yatar. Daha kesin ve açık bir ifadeyle, kullanıcılara şu haklar
> tanınmıştır:
> ·Her türlü amaç için bilgisayar programını çalıştırma özgürlüğü
> (özgürlük 0).
> ·Bilgisayar programının nasıl çalıştığını inceleme ve kendi
> gereksinimleri doğrultusunda değiştirme özgürlüğü (Özgürlük 1).
> Programın kaynak koduna erişim bunun için bir ön şarttır.
> ·Bir bilgisayar programını Yeniden dağıtma ve toplumla paylaşma
> özgürlüğü (Özgürlük 3).
> ·Bilgisayar programını geliştirme ve gelişmiş haliyle topluma dağıtma
> özgürlüğü (Özgürlük 4). Böylece yazılım bütün toplum yararına
> geliştirilmiş olur. Program kaynak koduna erişim bunun için de bir ön
> şarttır.
>
> Özgür yazılım felsefesi, yazılımın sınırlarının ortadan kaldırılması
> amacını güder. Yazılımın sınırları kalmadığında yazılım özgürdür ve
> dileyen bu yazılımı çok kısa bir süre içinde dilediği biçime getirip
> ihtiyaçlarını daha etkin bir biçimde karşılayabilir. Bu biçimde
> yazılım üretiminin ve paylaşımının topluma nasıl bir katkı vereceği
> açıktır; ihtiyaçları daha etkin bir biçimde karşılayan yazılım
> çözümlerini mümkün olan en kısa sürelerde geliştirmek mümkün
> olacaktır. Üretici bağımlılıkları ve yazılım tekelciliği önlenecek,
> yeni iş modelleri çerçevesinde yazılımdan gelir elde etmek yine de
> mümkün olacaktır.
>
> Bir bilgisayar yazılımı (program), bütün kullanıcıları yukarıdaki
> hakların tümüne sahip oldukları zaman özgür bir yazılım olur. Yani,
> kopyalama, değiştirme, aynen yada değiştirerek parayla satma, herkese
> ve her yerde dağıtma, ve bedava verme özgürlüklerine sahip
> olmalısınız. Bu özgürlüklere sahip olmak, kimseden izin almamayı ve
> izin için hiçbir bedel ödememeyi de içerir.
> Ayrıca, programda her türlü değişikliği yapmaya, ve bu haliyle
> işinizde veya eğlence için kullanmaya da hakkınız vardır. Hatta bu
> değişikliklerin varlığını kimseye bildirmek zorunda da değilsiniz.
> Değişiklikleri yayınlamanız veya dağıtmanız halinde de hiç kimseye
> hiçbir şey bildirmeniz gerekli değildir.
> Geliştirme ve dağıtma özgürlüklerinin anlamlı olması için, bilgisayar
> programının kaynak koduna erişebilmeniz gerekir. Bu nedenle, kaynak
> kodunun açık ve kolay erişilebilir olması özgür yazılım için gerekli
> bir şarttır.*
> GNU yazılımlarını edinmek için para ödemiş veya ödememiş
> olabilirsiniz. Yazılımları nasıl edindiğinize bağlı olmaksızın,
> kopyalama ve değiştirme özgürlüklerine sahipsiniz.
> Bu ilkelerin sadece sözde kalmaması için, siz sözleşmenizi
> bozmadıkça, belirtilen özgürlüklerin sizden geri alınamaması
> gereklidir. Eğer yazılımı geliştirenler özgürlüklerinizi hiç bir
> geçerli neden öne sürmeden geri alma hakkına sahip olurlarsa, o
> yazılım özgür bir yazılım değildir.
> Ancak, özgür yazılımın dağıtımında bazı kurallar konması da
> olanaklıdır. Bu kuralların yukarıda belirtilen temel özgürlüklerle
> çelişmemesi gerekir. Örneğin copyright sözcüğünden yola çıkarak isim
> alan "copyleft'' kavramı şu kuralı koyar: Programı herhangi bir
> biçimde dağıtırken, kullanıcıların temel özgürlükleri kısıtlanamaz.
> Bu kural temel özgürlüklerle çelişmemekte, tam tersine onları
> korumaktadır.
> Değiştirilmiş bir programın paketlenmesi konusunda da bazı kurallar
> konabilir. Ancak bu kurallar, sizin kendi değişikliğinizi ve
> dağıtımınızı engelleyecek biçimlere bürünemez. Ayrıca ``Programı bu
> şekilde dağıtırsanız, şu şekilde dağıtılmasını da sağlamalısınız''
> türünde kurallar da uygun olabilir. Aynı temel ilkeler bu durumda da
> geçerlidir.
> ÖYH copyright yerine ``copyleft'' kurallarını kullanır. 'copyleft'
> kurallarındaki amaç herkesin özgürlüklerini yasal çerçevede
> korumaktır. Bilgisayar programlarını bu yöntemle korumak en uygun
> yoldur.
> Özgür yazılımdan söz ederken, ``bedava'' veya ``amatör'' gibi
> sözcükleri kullanmak kimi zaman yanlış anlamalara yol açmaktadır.
> Özgür yazılımın temelinde para değil özgürlük yattığını bir kez daha
> vurgulamak istiyoruz. Ayrıca yazılım ``korsanlığı'' gibi bazı
> kavramların 'Özgür Yazılım' GNU felsefesiyle hiçbir ilgisi yoktur.
> Sonuç
> Bulunduğunuz işyeri,ev,kurumda kullandığınız bilgisayarları düşünün.
> Bu bilgisayarlar üzerinde zorunlu olarak aşağıdakilerden bir işletim
> sistemi çalışıyor:
> Microsoft Windows 98,2000 -WindowsXP,Macintosh,Unix (Sun,IBM,HP gibi
> devlerin paralı Unix işletim sistemi)
> Ayrıca yüksek lisans bedelleri ödeyerek elde ettiğiniz yukarıdaki
> işletim sistemleri üzerinde bazı uygulama yazılımları kullanıyorsunuz:
> Kelime işlemci programları (Office 2000 -MS Word,Excel-Powerpoint),
> Muhasebe Programları, SQL tabanlı veri tabanları (MS-
> SQL,Oracle,Sysbase,Progress gibi paralı ve pahalı ve kapalı kaynak
> kodlu veri tabanları), Çizim-grafik programları (CAD'ler,Photoshop
> benzeri çok pahalı çizim programları),Internet Uygulama Programları
> (Web,e-mail, ağ geçidi,Güvenlik Duvarı vb programlar), Kütüphane
> programları ve özel amaçlı başka programlar...
> Tüm bu işletim sistemi ve uygulama programları için ödediğiniz lisans
> bedellerini düşündünüz mü hiç?
> Bu programları kullanıyorsanız, para ödememişseniz ve 'korsan
> yazılım 'kullanıyorsanız yasalar çerçevesinde mahkum edildiğinizde
> ödeyeceğiniz cezaları düşündünüz mü hiç?
> Ve can alıcı soru geliyor:
> Kullandığınız tüm bilgisayarlarda çalışacak işletim sistemleri ve
> kullandığınız uygulama yazılımlarına hiç lisans bedeli ödemeden
> erişebileceğinizi biliyor muydunuz?
> Ne hapis ne para cezası ne de çok büyük miktarlarda lisans parası
> ödemeden aynı işleri görebileceğinizi biliyor muydunuz?
> 20 yıldır dünya gündeminde olan 'Özgür Yazılım Hareketi'nin ürünleri
> olan Linux işletim sitemi, Mysql ve Postgresql veri tabanı, Open
> Office kelime işlemci programı ve başka birçok bedava uygulama
> programları yıllardır birçok kişi ve kuruluş tarafından
> kullanılıyor. 'Özgür Yazılım Hareketi' felsefesine inanmış onbinlerce
> gönüllü tarafından her gün yenilenen, geliştirilen açık kaynak kodlu
> bu yazılımlar dev yazılım şirketlerini dize getiriyor. Onları açık
> kaynak kodlu yazılımlar konusunda önlemler almaya yöneltiyor.
>
> Program lisans bedeli adı altında ülke kaynaklarının dev yazılım
> tekellerine akıtılmasına karşı çıkan 20 yıldır bu konuda mücadele
> veren "Özgür Yazılım Hareketi"ni desteklemek, en azından ne olduğunu
> bilmek zorundayız.
> Öyle değil mi?
Bu e-posta RAV Antivirus yazilimi ile virus taramasindan gecirilmistir.
ITU Insaat Fakultesi Bilgi Islem Merkezi
<http://www.ifbim.itu.edu.tr>
---------------
This e-mail was checked by RAV Antivirus Software.
ITU Civil Engineering Faculty Computer Center
<http://www.ifbim.itu.edu.tr>
linux-sohbet listesinden cikmak ve tum listeci islemleri icin
http://liste.linux.org.tr/ adresini kullanabilirisniz.
Bu listeden cikmak icin
<a href="mailto:linux-sohbet-request@liste.linux.org.tr?Subject=unsubscribe"> tiklayiniz </a>