On Sat, 10 Jan 1998, Gorkem Cetin wrote:
> Tabi ki Caldera'yi deneyeceksiniz, ama kullanacaginiz dagitim, onemli
> bir gorev yukleniyorsa o zaman bir kere daha dusunun. Onemli bir sorunla
> bogusuyorsunuz ve isin icinden cikamadiniz. Listeye soracaksiniz.
> - Caldera'nin sistem yonetiminden sorumlu XYZ paketinin HMN menusundeki
> HAHOHU satirini anlamadim
> Cevabinizi alacaksiniz .
> - "..."
>
> Tekrar ediyorum, kimseyi kisitlamaya ve yoneltmeye calismiyorum. Onemli
> islerinizde karsinizda muhatap bulacaginiz bir isletim sistemini secin.
Gorkem bey karsimizda RH veya SW kullanmazsaniz basimiza neler gelecegini
bile yaziyorsunuz 'ornekleriyle' sonrada yonlendirmeye calismiyorum
diyorsunuz. Ben verdiginiz orneklerde size katiliyorumda yonlendirmiyorum
yorumunuza katilmiyorum. Her neyse butun sorun iste burada demek
algilamalarda bir fark var.
> Yillardir yabanci oldugum bir dilde egitim yaptigim universitede ogrenim
> hep gucluk cektim. Benim gibi dusunenlerle birlikte Turkuaz projesine
> baslarken bu yuzden heyecanlandik. Ingilizceyi ikinci dil olarak
Simdi eger ODTU den bahsediyorsaniz oradaki dil egitiminin egitimin
hiyerarsik her seviyesindeki durumunu bildigimi zannediyorum. Ban
Ankaraliyim ve AU mezunuyum. ODTU ile arkadaslik birazcikta egitimsel
olarak tanisirim. SImdi bu konuda ne dusundugumu soylersem
ODTU'lu arkadaslar kirilacaklar o yuzden yorumu sizin asagidaki
kendi orneklerinize birakiyorum. Zorluk cekmenizi normal karsiliyorum.
Ingilizce egitimi yeterli olsaydi emin olun zorluk cekilmezdi.
>
> Turk Egitim sisteminin temel amacinin tum ogrencileri ingilizceyi (ya da
> baska bir yabanci dili) ogenmeye tesvik etmek oldugunu zannetmiyorum.
Tabii pratikte degil ama olmali.
> Ingilizce oncelikle iletisim icin kullanildigi zaman benim gozumde anlam
> tasir. Yoksa kulturume kokune kadar girmisse neyleyim ? Dersleri ingilizce
> gosterdigin zaman ogrenci kendi fikirlerini sunarken nasil zorluk
> cekiyorsa, ikinci dili ingilizce olsun ya da olmasin her kullanici
> uzmanlarin elinden cikmis ve dogru planlanmis bir turkce isletim sistemini
> zevkle kullanacaktir.
Ha simdi ODTU'deki Ingilizce egitimi konusundaki ornekleriniz icin
tesekkurler. Ne demek kulturume kokune kadar girmisse neyleyim pek onu
anlamadim. Ama her neyse onemli oldugunu zannetmiyorum. Uzman konusuna
gelince ne uzmani? Dil uzmanimi? insallah oyle olur windowsdaki bicim
galerisi, bicem galerisi filan gibi zirvalardan gina geldi artik. Ama
directory'e verilen acaip isimleri lutfen hatirlayiniz. Simdi asil problem
oda degil benim o konunun asli hakkinda dusunduklerimi asagida
okuyacaksiniz.
> Ingilizceyi egitim dili olarak belleyenlerden bazilari bilgisayara
> "Komputer" demeye bayiliyor. Televizyonda da libo$lari goruyorsunuz,
> gozunun icine baka baka bilgisayarlarin ne kadar onemli oldugunu
> vurgulamaya calisirken 10 kere "Komputer" kelimesini sarfediyor.
Simdi bu paragrafinizi gecemeyecegim. Birincisi bu haber grubuna siyasi
bir atifta bulunmanizdan uzuldum. Ama cevap vermek zorundayim. Eger
Libostan kastiniz salt liberallerse iste biri karsinizda. Ayrica
komiklestirici bir sifat kullanmaniz bilim cevrelerinde pek garibime
gitti. Cunku Liberalizm felsefesinin yaraticilari ayni zamanda Bilim
felsefesininde yaraticisidirlar. Mesela David Hume, Thomas Kuhn ve
Ozellikle Karl Popper gibi (Biri, Popper, en onemlisi)ekonomist
filozoflari bir incelemenizi veya sorusturmanizi istirham ederim. Ve Iran
radikallerinin tipik suclamasi olan bu sozcugu kullandiginiz icin Sizi
kinarim. AMA libos sozcugu
ME Colasanin icadi sozcukse onun bu sozcugu daha degisik anlamlarda
kullandigini ve bu sozcugu tarif ettigini hatirliyorum ama pek
hatirlamiyorum o zaman bunun ne anlama geldigini soylerseniz sevinirim,
tabii ozel (private bir E-Maille) cunku burasi siyaset ve ekonomi
felsefeleri icin bu haber grubu uygunsuzdur. Siz baskalarini
kucultucu ifadelerle tanimlarsaniz karsi kisiyede ayni hak dogar
unutmayin, Sizede birisi komik ifadeler kullanabilir. Ayrica bende
Komputer sozcugu
yanlisiyim ama ukalalik olsun diye degil asagida belirtecegim nedenlerden
dolayi. Ayrica Bilgisayar sozcugude Komputer sozcunu hicbir anlamda
icermeyen yanlis bir sozcuktur, Komputerler bilgi saymazlar, Kim cikardi
bunu bilmiyorum, uydurukculugun bu kadari olmaz dogrusu.
> Bu yuzden avazim ciktigi kadar bagiriyorum : Internet'te once Turkce
> icerik!
Iyi bagirinda ama birazda duygularinizdan arinarak bagirin, ben bir
Ataturk milliyetcisiyim ve Turkcenin etkisinin mumukun oldugu kadar
arttirilmasindan yanayim, ama bu bagirarak veya bilgi saymayan makinalara
bilgisayar demekle kesinlikle olmayacagi inancindayim. Nedeni asagida
(Biliyorum gina geldi asagida sozunden)
> > Bunun haricinde Turkce linux kullanmak Butun dunyada bizim serverler
> > uzerinde garip karakterlerin gozuktugu cirkin site'lar olarak
> > algilanacaktir. Bundan dahada onemlisi Unix kullanmaya calisan bilgisayar
>
> Cirkin site olarak algilanma sorunu Linux'tan kaynaklanmiyor. Dogru
> karakter tablosunu secmediginiz zaman her isletim sistemi bu sorundan
> muzdariptir.
>
Bu dogru.
> Linux'un Turkcelestirilmesi kimseyi tembellige ve Ingilizce ogrenmemeye
> tesvik etmez, siz Linux'u ingilizce ogrenmek icin mi kullanacaksiniz ??
Elbette, ben Ingilizce ogrenirken mesleki Ingilizce yayinlardan cok
faydalandim. Mesala Tibbi bir Ingilizce dergi okurken teknik terimler %
50-60 civarina ulasir ve o terimler o makale veya kitabin anlasilmasi cok
kolaylasir.
Ben size en buyuk hobim olan (eskiden) Fotografcilik dergilerinin
Ingilizce ogretimimde en buyuk faydayi yaptigini soylersem inanirmisiniz?
(Tabii sadece okuma konusunda, ayni sey bir EE veya CE ogrencisi icin niye
olmasin?)
> Ayni miktarda bilginin Turkcesi ile Ingilizcesini ogrenmek icin
> harcadiginiz zamani bir kiyaslayin (Dun denedim, Turkuaz'i gelistirmek
> icin bana bir neden daha cikti)
>
Zaman kaybi oldugu dogru, tabii bu Ingilizce backgroundunuzun
logaritmasiyla ters orantili gibi birseydir). Hic bilmeyene sonsuz kadar
bir zaman kaybidir, kabul edilebilir oranda Ingilizce bilenler ise kabul
edilebilir oranlardaki zamanda bu Makale dergi Online help sayfasindan
gayet guzel bir zaman oranlamasiyla yararlanirlar.
> Turkce destegini) anlatayim, sonra siz tekrar dusunun.
>
> 1. Kurulum meajlari tamamen Turkce karakterler setiyle yeniden hazirlandi.
>
> 2. Xwindow ve konsol altinda istediginiz zaman TurkceQ, TurkceF,
> IngilizceQ klavye ve yazitipi degisimi yapabiliyorsunuz. Boylece
> e-postanizi Turkce yollayabiliyorsunuz (bunun gibi degil) .
>
> 3. internationalization denilen ve Turkcenin disindaki dillere coktan
> adapte edilmis bir sisteme dayanan; siralama islemlerini, para ve saat
> gosterimini, komut ciktilarini Turkce gosterebiliyorsunuz. Tum bu islemler
> uygulamalardan bagimsiz calisiyor.
>
> 4. Gayet genis Turkce dokumanlar yardimiyla ingilizceyi az bilen bir kisi
> bile Turkuaz'i rahatlikla kullanabilecek, bir kac fare tiklamasiyla
> sistem yonetimini kolaylikla kotarabilecek. Turkceye cevrilen kilavuz
> sayfalari bunlari yaparken onemli bir yol gosterici olacak.
Gayet guzel tebrik ederim, sizi manen destekliyorum vaktim olsa inanin man
page'lerini cevirmek icin basvurmayi dusundum. Insallah ilerde olur.
> Microsoft neden windows'u Turkceye cevirmek icin debeleniyor saniyorsunuz?
Tabiiki para kazanmak ve OS dunyasindaki paylasim oranini arttirmak icin.
> > Amerikanyalardan web site'inizi ziyaret eden corc eger bu fontlari
> > kullanirsaniz bu harfler yerine garip komik karakterler gorebilir diye
>
> Oyle bir sorunumuz yok (zaten hic olmadi)
Nasil yani? Site'larinizi ziyaret eden yabancilari hic dusunmuyormusunuz?
Yoksa yanlis bir yerimi point ediyorum?
Evet simdi gelelim size yukarida yapacagimi soyledigim aciklamalara, kisa
bir aradan sonra, bizden ayrilmayin.
II. Uyari=
Asagidaki gorusler Turkiyede simdiye kadar (bence) hic rastlamadiginiz
turden dusunceler olup, alisik olmadigi dusunce veya deger yargilarina
aykir birsey duydugunda hemen dislerini gicirdatmaya baslayip,
negatif bir tutum gosterenler icin can sikici olabilir. Asagidaki gorusler
tamamen benim olup, bu konuda kirici olmayan tartismalara acigim, oyle ya
ben haksiz da olabilirim.
Basliyoooor, (Trumpet sesleri....)
Simdi Turkiyede Bilgisayar dunyasinda buyuk bir ceviri ve kavram
bombardimani yasanmaktadir, zaten bu uzun postun nedeni'de bu problemden
kaynaklanmistir. Bu konuyu mumkun oldugu kadar orneklerle ve kisa yazmaya
calisacagim.
Turkiyede dil konusunda genel iki akim mevcuttur bunlardan birincisi " Ah
eskiden eskiden su icerdik testiden" egiliminde olup eski dilin daha iyi
oldugu kanisinda olup, eski dile donme mazeretleri olarak, kelime
hazinesinin eskiden daha genis oldugu ve Cumhuriyetten sonra kusaklar
arasinda iletisim eksikligi oldugu mazeretlerine dayanmaktadir. Kelime
haziesinin daha genis oldugu dogru olup ancak bunun artik hicbir bilgi ve
teknoloji uretmeyen Arap ve Fars dillerine dayandigini ve bilim ve
Teknolojinin odagini degistirmesine goz kapattiklarinin bir delilidir.
Kusaklar arasi iletisim eksikligi ise tamamen bir balon olup ben bunu
kendi dedemle olan iletisimimden ornekle aciklayabilirim. Ayrica 100 yil
onceki lisanin herhangi bir lisan icin 100 yil sonra dahi cok iyi
anlasilmasinin imkansiz oldugunu goz ardi ederler.
Ikinci grup ise degisen seviyelerde Marksist yuzdelere sahip olup, cok az
bir kismi Marksiszmden nasibini alamamistir. Ama bunlarin dayanak
noktasida Ataturk zamaninda baslatilan ve tamamlanamamis (acaba neden) dil
devrimidir. O dil devrimi Turkcenin ozune donmesini saglayacagini
dusunulen bir hamleyle baslamis fakat sonradan Teknolojik gelisme ve dil
devriminin burokrasinin desteginin kesilmesiyle guduk kalmistir (BU
kesilme 1938'den sonra once az daha sonra 1950'den sonra maximum hiza
ulasmistir. Ayrica bu dil yanileme ve yabanci kelimeleri atip yerlerine
yenilerini turetme veya uydurma ekolu bize ait olmayip Alman ekolunun bir
urunudur. Alman ekolu bu tutumuyla kendini izole etmis ve cok garip
kelimelerin Almanca icinde yer almasina neden olmustur. Orn: Fernsehen.
Almanlar bu becerileri sayesinde Bilim ve Teknolojidede geri kalmislardir.
(BU sirada Almanca ve Ingilizce dil egitiminden yogun olarak gectigimi
hemen ifade edeyim)
Bu sirada Anglo-Saxonlar ne yapmislardir? Basta Latince ve latinceden
kaynaklanan kelimeler, Fransizca ve diger dillerden yogun olarak kendi
dillerine kelimeleri gramere uygun olarak aktarmislar ve bugun Ingilizceyi
cok zengin bir kelime hazinesine kavusturmuslardir, bu ekol Turkiyede
henuz uygulanmamis olup, boyle bir sey dusunulmemektedir bile, yukarida
bahsettigim her iki Turk grup birbirlerini kafir, koku disarda hain veya
gerici, emperyalist usagi olarak suclarken diger diller gelismeye devam
etmekte olup Turkce hala 60-70.000 kelime hazinesi ile hemen hemen donup
kalmistir.
Bence asil problem buradadir, yabanci kelimeleri kabul ederken
kompleksimizden dolayi, pis yabanci kelime emperyalist veya gerici
uydurmasi diye Turkceye alinabilecek kelimeler tu kaka edilmektedir.
Bunun ornegini soyle izah edebilirim. Yunanca Pathos Logos anormallik
bilimi demek olup Ingilizceye Pathology olarak gecmis ve dilimizdede
Patoloji olarak kullanilmaktadir. Artik Patoloj, bir Turkce kelime
Pathology de bir Ingilizce kelimedir, Bizler Patolojiyi turkce kurallari
icinde kullanmaktayiz. Ama bu mesleki zorunluluk dolayisiyla Turkceye
gecmis olup bunun genel kullanilan dilde ornekleri azdir veya Yabanci
dillerden alinan kelimeler bilincsiszce tam turkcelesirilmeden
kullanilmaktadir. Show TiVi, Restaurant gibi.
Simdi eger biz iyimse bir tahminle 70.000 olan turkce kelime hazinesini
Ingilizce gibi 1 milyona nasil yaklastirabiliriz? Bunun asil cevabi
^^^^^^^^^^ <<--- Onem onem
kavramlari kendimizin yaratmasidir, yani mesela Modem kelimesini eger biz
modemi kesfetsetdik ve ona bir isim verseydik sanirim yabancilarda bizim
bu kelimemmize uygun kelimeler kullanmak zorunda kalacaklardi. Tipki simdi
bizim yaptigimiz gibi. Ayrica Fransizlarin degil ama (Onlarin devamli
kuvvetlenen Ingilizce karsisinda bir kompleksleri vardir) Anglolarin bu
kelimeyi alip kendi gramer ve yazim kurallariyla kullanacaklarini
zannediyorum. (Sish kebap, Balcony, Yoghurt gibi).
Burada kelime turetmeyi tamamen alip bir kenara atmiyorum kelime
hazinemizi arttirmak icin o yontemide kullanabiliriz. Ama kelimeleri e
kavramlari alirken sacmaliklarada "bilgisayar" orneginde oldugunda gibi
dusmememiz gerekir. Yani simdi bana bir "Computing" kelimesini bir
turkce kelimede anlatabilirmisiniz?
Iste yukarida kisaca anlatmaya calistigim nedenle ben Bilgisayar
kelimesini istemeden kullaniyorum aslinda Komputer (U su Umranin U su
gibi). Pekde guzel ve uygun bir Turkce kelime olurdu eger bu
komplekslerimizi atmis olsaydik.
Ayrica her yil Komputer dunyasindaki yeni olusan 10.000 e yakin kelimeyi
Turkcede nasil turetecegimizi bana izah edebilirmisiniz? Bunun bence tek
yolu var. Kavrami olusturan kelimeyi ya siz yaratirsiniz , ya kendi
dilinizde yeni birsey uydurursunuz veya zaten varolan bir kelimeyle
turetirsiniz veya kendi kurallariniza uydurarak Turkceye ithal edersiniz.
Hepsi bu.
Bunu yapmazsak ne olur biliyormusunuz? Sizin bir sey icin urettiginiz
kelimeyi onlar kavrami 2-3 ayri kelimede uzmanlastirarak kullanirlar. Orn:
Bana monkey'i tercume edermisiniz? Peki ya Ape'i. veya crocodile veya
alligatoru.
Iste sonuc bu olur, fakir bir dil.
Ayrica Internette yogun olan dil Ingilizce olup Ulkemizi ve kurumlarimiz
disariya tanitmamiz ancak Ingilizcesi'de olan web sayfalari ile mumkun
olur.
Buraya kadar okumaya sabri olanlara tesekkur edrim, soz bir daha boyle
uzun bir mail post etmemeye calisacagim.
Hepinize hizli komputerize gunler dilerim.
Saygilarimla.
------------------------------------------------------------------------
|Sukrucan H. Baytan M.D. (SysAdmin) ("`-/")_.-'"``-._ |
|Karadeniz (Blacksea) Technical University, . . `; -._ )-;-,_`) |
|Medical School, Dept. of Physiology. =(v =)' _ )`-.\ ``-' |
|Trabzon/TURKIYE [Turkey yourself:)] _. -_..-_/ / ((.' GOOFY: |
|turk@meds.ktu.edu.tr 193.140.168.205 ((,.-' ((,/ Lemme out!!|
|Fax: +90 (462)325-2270 http://meds.ktu.edu.tr/cbaytan.html (Mrreoww) |
------------------------------------------------------------------------