From: Serdar KOYLU (serdarkoylu@yahoo.com)
Date: Tue 17 Jul 2001 - 12:36:06 EEST
Selamlar..
Yeni baslayan kullanicilarin problemlerinin basinda program kurmak
geliyor. Buda aramiza yeni katilan arkadaslarin kafalarini
karistirabiliyor. Bu nedenle bir kac sey yazmak istedim.
Linux aslinda mustakil bir isletim sistemi degildir. Kendine ozgu bazi
bilesenleri olsada, pek cok turevi bulunan UNIX ailesinin bir uyesidir.
Bu nedenle Linux programlari daha cok UNIX programidir, ailenin diger
uyelerinde de kullanilabilir. Fakat bes parmagin besi bir olmadigi
gibi, Linux, BSD, XENIX/UNIX, HP-UX, IRIX vs. her kardesin digerinden
biraz farkliliklari vardir. Bu nedenle bir programin kurulum ve
sonrasindaki evreleri herbirinde degisik olabilir. Genel kaide olarak
tek bir mimari (Intel, Alpha, MIPS, PPC vs) ve tek bir UNIX turevi icin
yazilmis programlarda sorun olmaz. Fakat hic kimsede bir kac kucuk
ayrintiyi ihmal edip, tek bir sisteme yonelik program yazmaz. Hatta
kaynak kodlar yazilirken, sadece UNIX'ler degil, diger isletim
sistemleride dikkate alinir. Ornegin, Apache Windows NT ile de
calisabilir. Programlarin zor kurulmasinin altindaki genel sebep budur.
Peki bu zorluk nasil asilir ? Oncelikle bir paketi iki sekilde
dusunebiliriz. Kaynak kodlari ile dagitilanlar ve calistirilabilir
paketler. Calistirilabilir paketler, belli bir UNIX'e ozgundur. Bu
RedHat icin olan paketin SuSE'de calismayabilecegi anlamina da gelir.
Fakat, UNIX'in esnekligi ile kucuk bir kac tuning yaparak bunu
calistirabilirsiniz. Ama, ornegin Sun Solaris icin yazilmis bir
calistirilabilir paketi Linux veya HP-UX ile calistirmak cok zor, hatta
imkansiz olabilir. Kaynak kodlar ile saglanan programlarda bu sorun cok
daha az olur. Kaynak kod icersinde genellikle sistemi taniyip programi
uygun hale getiren bir "configure" secenegi bulunur. Bunun ardindan kod
derlenir (make), olusan dosyalar yerlerine yerlestirilir (make
install).
Bu sekilde paketler elde edilirken, dagitimlara ozgu paketler veya
universal bir paket olarak bulunabilir. Paketlemedeki genel sorun,
programin bir kac dizindeki pek cok dosyadan olusmasidir. Dosyalari
teker teker alabilirsiniz fakat, dizinlere yerlestirmek zor olabilir.
Bu nedenle dizin agacinida referans eden bir paketleme sistemi
getirilmistir. Bu sistem pek cok formatta olabilir, ama en yaygin
kullanilani tar = tape arsivi formatidir. Bu arsivler cogu zaman daha
az yer tutmasi icin SIKISTIRILIR; tar.gz , tar.z, tar.bz2, tgz gibi.
Arsivin sonuna bakarak nasil yapildigini gorebilirsiniz. Bunun yaninda
dizin yapisinida saklayan zip gibi formatlarda yaygin olarak
kullanilir.
Bu tur bir paketin nasil kurulacagi diger cevaplarda mevcut. Asil
sorun, boyle bir paket indirilip kurulduktan sonra ya icinden cikan bir
scriptin calistirilarak veya elle bazi duzenlemeler yapilarak kurulumun
tamamlanmasi geregidir. Bunun icin paketi temin ettiginiz yerde veya
paketin icersinden cikan bir dosyada -INSTALL veya readme gibi bir
dosya olacaktir- neler yapilmasi gerektigi yazilidir. Bunlari okuyup
gerekeni yapmak sarttir. Isin dogrusu bu dokumanlar cok grift yabanci
dil kullanmazlar. Genellikle step by step anlatirlar ve bu mesajdan bir
seyler anlayacak kadar ingilizce ile (step-by-step, format, packet,
system... Turkce mi ?) bir kac deneme yapilarak veya kucuk bir sozluk
edinilerek kurulabilirler. Bu dosyalarda ozellikle dikkat etmeniz
gereken, paketin ihtiyac duydugu baska paketler varsa, oncelikle onlari
kurmaniz gerektigidir. Bu ozellikle GPL/Open source programlarda
rastlanir, bunlar kod yukunu azaltmak ve sistem bagimliligini en aza
indirmek icin cesitli kutuphaneler kullanir genelde.
Linux dagitimlari, bu zorluklari asmak icin cesitli paket formatlari
gelistirmistir. Bunlarin en yaygin olanlari, rpm ve deb formatlaridir.
Cesitli farkli yonler olmasina ragmen, bu paketlerin ortak ozelligi,
tum kurulum islemlerinide saglamalaridir. Paket icersinde, bu paketin
kurulmasi icin gereken diger paket gereksinimleri, tam olarak hangi
dizine yerlestirilecegine dair bilgiler, kullanici olusturma, kullanici
haklari ayarlama, symlinkleri olusturma ve extra isler icin scriptler
vs. bulunur. Bunlar bir arsivin acilmasi degil, bir yorumlayici
tarafindan bir programin calistirilmasi seklinde calisir. Bu nedenle
daha az ugrastirir, daha az sorun cikarir. En yaygin sorun paket
bagimliliklarini, yani gerekli olan diger paketleri onceden
yuklemektir.
Linux veya diger bir sisteme bir programi kurmadan once, programin
calismasi icin yeterli sartlara haiz olup olunmadigi bilinmelidir.
Windows'lar tek bir kaynaktan saglanan ve kisir bir isletim sistemi
oldugundan bu sorun daha az yasanir. Ayrica bu sistemde kullanilan
programlar genelde ucretlidir, bu da insanlarin dev dosyalari
indirmelerini veya bir CD uzerinde programi temin edebilmelerini
saglar. Ornegin Win98 uzerine Visual Basic kurarsaniz, Linux'ta ayri
ayri yapmak durumunda oldugunuz guncellemeler, CD uzerinde hazir gelir.
DCOM, msdn + MSHELP, vs. Ayni sekilde CD uzerinde temin edilen pek cok
ucretli Linux programida kendi gereksinimlerini karsilayacak sekilde
paketleri bulundururlar. Ayni sekilde, pek cok ucretsiz windows
programi derleyicisinin runtime kutuphanesi basta olmak uzere cesitli
paketler ister. Bu nedenle bir windows programini kurmakla, bir rpm
paketini kurmak arasinda hic bir temel fark yoktur. Tek fark ticari
programlarin, para alabilmek gibi bir luksleri oldugundan gerekli tum
paketleri ayni ortamda saglayabilmesidir. MS-Office bile boyle bir
uygulamadir. Bizim genelde ucretsiz olan paketlerimiz ise, gene
ucretsiz olan paketleri sizin temin edeceginizi dusunur.
Pervasive SQL server, cesitli ERP vs. paketleri kurdum. Elbette ticari
surum. Komutu veriyorsunuz, otomatikman kurulup cikiyor.
Hatta hemen calismaya basliyor. Fakat openoffice'in kaynagini derlemek
icin 2-3 tane dosyayi temin etmek gerekiyor. Bu nedenle paketi elde
ettiginiz yeri iyice dolasip, gereksinim olan diger paketleri temin
etmeyi iihmal etmeyin.
Saygi ve sevgiler..
--- altay unal <unalaltay@hotmail.com> wrote:
>
> merhaba.yeni bir kullaniciyim.o yuzden bazi zorluklar cekiyorum.
> herhangibir programi kurarken(tar ve rpm uzantili) ve calistirirken
> zorluk
> cekiyorum.
>
__________________________________________________
Do You Yahoo!?
Get personalized email addresses from Yahoo! Mail
http://personal.mail.yahoo.com/
-----------------------------------------------------------------------
Liste üyeliğiniz ile ilgili her türlü işlem için
http://liste.linux.org.tr adresindeki web arayüzünü kullanabilirsiniz.
Listeden çıkmak için: 'linux-request@linux.org.tr' adresine,
"Konu" kısmında "unsubscribe" yazan bir e-posta gönderiniz.
-----------------------------------------------------------------------