Konu: 15 Temmuz 2008 tarihli "Lisanslı Yazılımı Kullanımı"
konulu Başbakanlık genelgesi hakkında Basın Açıklaması

        İlki 6 Şubat 1998 tarihinde dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz'ın
imzası ile yayınlanan “Lisanslı Bilgisayar Programı Kullanılması”
konulu (B.02.0.PPG.0.12-320-01979 sayılı) genelge ile kamu kurumlarının
gündemine giren bilgisayarlar üzerinde kullanılan işletim sistemlerinin
ve uygulama yazılımlarının/programlarının lisanslı kullanılması konusu,
15 Temmuz 2008 tarihli ve B.02.0.PPG.0.12-010-06/8468 sayılı genelgede
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan imzası altında “Lisanslı Yazılım
Kullanılması” konusu ile yeniden gündeme alınmıştır. Geçen bu 10 yıllık
süre zarfında kamu kurum ve kuruluşlarında tek bir markaya bağımlı ve
alternatifleri bilinmeyen, araştırılmayan ve kullanılmayan yazılımların
değişmediğini üzülerek görmekteyiz. Sadece 2007 yılında kamu
kurumlarının 1 (bir) milyar YTL'nin üstünde lisans ücreti ödediğini de
düşünürsek özgür yazılım lisanslı ürünlerin (işletim sistemi, ofis
paketleri, veritabanı, uygulama yazılımları/programları vs.)
kullanılmamasının ülkemiz ekonomisine getirdiği yük ortadadır. Bunlara
tüm Türkiye çapında faaliyet gösteren yerel yönetimleri, sivil toplum
kuruluşlarını, meslek örgütleri ve odalarını, eğitim kurumlarını,
üniversiteleri ve ticari firmaları da eklersek karşımızda muazzam büyük
bir fatura durmaktadır. Bilişim teknolojilerinin ilk yıllarında fazla
seçenek olmaması ve/veya işin özelliğinin yalnız bir tek firmanın
geliştirdiği ve çeşitli lisanslarla tekelinde tuttuğu teknolojileri
gerektirmesi gibi durumlar yüzünden zaman zaman sakıncalı olsa da tek
bir markanın işaret edilmesi her ne kadar rekabet koşullarını zorlayıcı
olsa da göz ardı edilmekteydi. Ancak günümüzde kullanılan ve
geliştirilen bilişim teknolojileri, kamu kurum ve kuruluşlarının
alabileceği hizmetler için farklı seçeneklerin de bulunduğu bir noktaya
ulaşmıştır.

        Bilindiği gibi, Microsoft firmasının ürünleri kapalı kaynak
kodları ile lisanslanmıştır ve lisans ücretini ödeyerek yalnız kullanım
hakları belirli bir süre için elde edilmektedir. Öte yandan Linux
tabanlı işletim sistemleri gibi özgür yazılım lisanslarıyla kamuya açık
biçimde dağıtılan ve büyük bir çoğunluğu ücretsiz olan ürünler de
mevcuttur. Hatta bu ürünler yurdumuzda da geliştirilmektedir.

        TÜBİTAK Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü
(UEKAE) tarafından geliştirilen ve Pardus dağıtımı olarak adlandırılan
Ulusal İşletim Sistemi Projesinin ürünü, ülkemiz kaynakları ile
geliştirilen bir yazılımdır. Pardus'un en önemli özelliği, açık kaynak
kodlu yazılımlar sayesinde değişikliğe ve gelişime izin vermesidir.
Pardus işletim sistemi Türkçe olarak, Türk kullanıcılarının
alışkanlıkları ve gereksinimleri dikkate alınarak üretilmiş bir yazılım
olup, nasıl çalıştığını inceleme, değiştirme, çoğaltma özgürlüğü
kullanıcılarına sunan bir programdır.

        Dünyada benzer örneklerini göreceğimiz üzere, 2002 yılında
Almanya, federal eyalet ve yerel yönetimlerin tüm kamu hizmetlerinde
Linux tabanlı işletim sistemlerini kullanmaya başlamış, ardından
İspanya, Fransa ve Finlandiya gibi birçok Avrupa Birliği ülkesi de
Linux tabanlı işletim sistemleri ve özgür yazılım ürünlerini kullanmayı
tercih etmeye başlamıştır. Bunlara ek olarak Çin, Hindistan, Brezilya
gibi hızlı büyüyen ekonomilerde de Linux ve özgür yazılım temelli
ürünler ilk tercih olarak yer almaktadır. Ayrıca IDABC (Interoperable
Delivery of European eGovernment Services) adlı Avrupa Birliği'ne bağlı
olarak çalışan ve direktifleri AB üyesi ülkeler tarafından uygulanan
birimin birlikte çalışılabilirlik direktiflerine göre açık standartlara
sahip olmayan yazılımların e-devlet uygulamalarında kullanılması
sakıncalı bulunmuştur. DPT'nin 2005 yılının Temmuz ayında hazırlanan ve
Başbakanlık genelgesiyle yayımlanan “Birlikte Çalışılabilirlik
Rehberi”nde de özgür yazılım ürünleri (OpenOffice vb.) sunum standardı
olarak onaylanmıştır.

        Açık kaynak kodlu ürünlerin en büyük avantajı, bilinen farklı
teknolojileri aynı an da desteklemesi ve seçeneklerin fazlalığı olarak
söylenebilir. Bu durum hem son kullanıcıya hem de ürün geliştiricilere
geniş bir rekabet ve seçenek yelpazesi sunmaktadır. Sözkonusu genelge
sonrasında kamu kurum ve kuruluşlarının, yerel yönetimlerin ve diğer
ilgili kurumların kullandıkları yazılımları lisanslamak adına
çıkacakları ihale ve teknik şartnamelerde marka, platform ve teknoloji
bağımlı şirket sayısını "bir tek" ürünü teklif eden farklı firmalar
şekline çevirmemeye özen göstermeleri gerekmektedir. Tüm lisansların
devlet kaynakları ile alınacağından bu durum yeterli rekabeti
sağlamayacağından hem ilk yatırım maliyetini yükseltecektir hem de
ileride üretilecek yazılımların ölçekleme ve/veya geliştirilmesi
gerektiğinde çok daha büyük maliyetlerle karşı karşıya kalınmasına
neden olacaktır. Kamu İhale Kurumunun ve tüm kamunun uymak zorunda
olduğu yasaların da rekabetin engellenmesi konusundaki hassasiyeti
malumunuzdur.

        Görüldüğü gibi, “Lisanslı Yazılım Kullanılması” konulu genelge
gereğince kamu kurum ve kuruluşların çıktıkları ve çıkacakları tüm
ihalelerde lisanslar listesinde marka belirtmek, açık rekabete ve kamu
yararına aykırı bir düzenleme olacaktır. Ve yine üzülerek görmekteyiz
ki bu tutum tekelci bir yapılanmaya uygun bir ortam yaratmaktadır.
Linux Kullanıcıları Derneği olarak herhangi bir ürünün korunup
kollanmasını değil, marka bağımlı tekelleşmenin karşısında eşit fırsat
ve rekabete uygun ihale uygulamalarının yapılmasını bekliyoruz. Ayrıca
konu hakkında Rekabet Kurumu ve Kamu İhale Kurumunun uygulamalarını da
gözönüne alarak gerekli işlemleri yapmaktan hiç çekinmeyeceğimizi tüm
kamuoyumuza bildirmek isteriz.

Volkan Evrin
Linux Kullanıcıları Derneği
Genel Sekreteri
_______________________________________________
LKD-duyuru mailing list
LKD-duyuru_at_liste.linux.org.tr
http://liste.linux.org.tr/mailman/listinfo/lkd-duyuru
Received on Fri 01 Aug 2008 - 18:25:09 EEST